Decyzja o wykupie samochodu z leasingu operacyjnego często wiąże się z chęcią stałego posiadania pojazdu. Jednakże, co zrobić, gdy po pewnym czasie pojawi się potrzeba jego sprzedaży? Aspekty podatkowe tej transakcji są istotne i warto je dokładnie przeanalizować. Artykuł ma na celu przybliżenie zasad opodatkowania sprzedaży pojazdu wykupionego z leasingu operacyjnego, zarówno w przypadku sprzedaży prywatnej, jak i w ramach działalności.
Wykup prywatny z leasingu a sprzedaż pojazdu w PIT i VAT
Co do zasady wykup z leasingu operacyjnego wiąże się z otrzymaniem faktury na firmę. Jednak, w sytuacji w której faktura wykupu nie zostanie ujęta w ewidencji księgowej firmy a pojazd nie będzie ujęty w ewidencji środków trwałych, wówczas wykup uznaje się jako prywatny.
WAŻNE!
Sprzedaż pojazdu z majątku prywatnego dokumentuje się umową sprzedaży. Na umowie podajesz swoje dane prywatne.
Jeśli zdecydowałeś się wykupić samochód z leasingu operacyjnego na cele prywatne, a następnie chcesz go sprzedać, to z punktu widzenia podatków sytuacja wygląda następująco.
Opodatkowanie w PIT
Od stycznia 2022 roku, aby sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu na cele prywatne była zwolniona z PIT, należy odczekać 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojazd został wykupiony z leasingu – wskazuje to art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT. Oznacza to, że jeśli sprzedasz samochód po tym okresie, nie będziesz musiał wykazywać przychodu ze sprzedaży w ramach działalności gospodarczej.
WAŻNE!
Jeśli jednak nie minie wskazany 6-letni okres, wówczas przychód ze sprzedaży wykazuje się w kolumnie 8 KPiR – Pozostałe przychody (w przypadku opodatkowania na skali lub liniówce) lub w ewidencji przychodów pod 3% stawką ryczałtu.
Opodatkowanie w VAT
Wykup prywatny pojazdu z leasingu operacyjnego i jego późniejsza sprzedaż nie rodzi skutków w VAT. Zatem nie można tu mówić o odpłatnej dostawie, o której mowa w art. 5 ust. pkt 1 ustawy o VAT. Wynika to z faktu, że sprzedaż ta nie ma związku z prowadzoną działalnością, a więc i na gruncie podatku VAT transakcja nie podlega opodatkowaniu.
WAŻNE!
Potwierdzeniem w tym zakresie jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Podatkowej z dnia 10 grudnia 2024 r., sygn.: 0113-KDIPT1-3.4012.883.2024.1.MWJ.
Opis zdarzenia ww. interpretacji:
(…) Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą i z tego tytułu był i jest Pan czynnym podatnikiem VAT. W ramach tej działalności użytkował Pan samochód osobowy, który był przedmiotem leasingu operacyjnego w ramach prowadzonej działalności. Kosztów czynszu nie zaliczał Pan do kosztów, gdyż opodatkowany był/jest Pan w formie zryczałtowanego podatku dochodowego.
Jednakże podatek VAT wynikający z faktur za czynsz leasingowy odliczał Pan w wysokości 50%. Po upływie okresu leasingu w czerwcu br. dokonał Pan wykupu samochodu na fakturę jako przedsiębiorca jednakże bezpośrednio po wykupie tego samochodu przeznaczył go Pan wyłącznie do użytku na cele prywatne, osobiste poza działalnością.
Nigdy nie wprowadził go Pan jak i nie zamierza wprowadzać go do ewidencji środków trwałych, a tym samym nigdy nie dokonał Pan jak i nie zamierza dokonać odliczeń VAT z tytułu faktury zakupu tego samochodu jak i od żadnych kosztów eksploatacyjnych.
Samochód ten nie jest i nie będzie wykorzystywany na cele działalności gospodarczej. Za niedługi czas zamierza Pan sprzedać tenże samochód z majątku prywatnego. (…)
Pytanie Podatnika
Czy sprzedaż wskazanego powyżej samochodu podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT?
Odpowiedź Dyrektora KIS w ww. interpretacji:
(…) W przedmiotowej sprawie, w świetle wskazanych przez Pana okoliczności, stwierdzam, że dokonując sprzedaży samochodu nie będzie Pan działał w charakterze podatnika, a czynność ta nie będzie nosiła znamion działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.
Jak wynika z okoliczności sprawy, samochód został po zakończeniu umowy leasingu wykupiony przez Pana na cele prywatne i nie będzie wykorzystywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (tj. nie odliczył Pan podatku naliczonego w związku z wykupem pojazdu).
Sprzedaż przez Pana samochodu stanowić będzie zatem zwykłe wykonywanie prawa własności. Tym samym, będzie Pan zbywać samochód, stanowiący Pana majątek prywatny, korzystając z przysługującego Panu prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Skutkiem tego, zamierzona czynność nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz okoliczności analizowanej sprawy stwierdzam, że sprzedaż samochodu, który po wykupie nie jest i nie będzie wykorzystywany w działalności, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku ze sprzedażą ww. samochodu nie będzie Pan działał w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a sprzedaż nie będzie dokonywana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ww. ustawy, lecz w ramach zarządu majątkiem osobistym. (…)
Wykup na firmę z leasingu a sprzedaż pojazdu wykupionego z leasingu 2025 w PIT i VAT
W przypadku, gdy pojazd został wykupiony na firmę, faktura została zaksięgowana w ewidencjach podatkowych i jest on wykorzystywany w działalności gospodarczej, zasady opodatkowania sprzedaży są nieco inne.
WAŻNE!
Sprzedaż pojazdu w ramach działalności dokumentuje się fakturą VAT (u czynnego podatnika) lub fakturą bez VAT (u podatnika zwolnionego z VAT).
Opodatkowanie PIT
Sprzedaż samochodu jako środka trwałego generuje przychód, który należy uwzględnić w zaliczce na podatek dochodowy PIT za miesiąc, w którym miała miejsce sprzedaż pojazdu. Od tego przychodu trzeba odprowadzić odpowiedni podatek dochodowy w zależności od formy opodatkowania:
- skala podatkowa – 12% lub 32%,
- podatek liniowy – 19%
- ryczałt – 3% (stawka właściwa dla sprzedaży składników majątku).
Przychód ze sprzedaży środka trwałego wykazuje się w kolumnie 8 KPiR – Pozostałe przychody (w przypadku opodatkowania na skali lub liniówce) lub w ewidencji przychodów pod 3% stawką ryczałtu.
Gdyby jednak pojazd został wykupiony w celu dalszej odsprzedaży i został sprzedany jako towar, wówczas przychód ujmuje się w kolumnie 7 KPiR – Sprzedaż towarów i usług (w przypadku opodatkowania na skali lub liniówce). W przypadku ryczałtu sprzedaż ta mimo wszystko podlega opodatkowaniu 3% stawką ryczałtu.
WAŻNE!
Nie ma znaczenia w jakim czasie od wykupu ma miejsce sprzedaż pojazdu. Jeśli sprzedaż ma miejsce w działalności, to podlega ona zawsze opodatkowaniu PIT.
Opodatkowanie VAT
Sprzedaż samochodu, który był środkiem trwałym w firmie podlega opodatkowaniu VAT. Mowa tutaj o odpłatnej sprzedaży towarów, którą wskazuje art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Sprzedaż należy udokumentować fakturą VAT ze stawką 23% oraz oznaczeniem GTU_7 (jeśli pojazd jest sprawny).
Są jednak wyjątki, dla których można zastosować stawkę “zw” przy sprzedaży pojazdu wykupionego z leasingu.
WAŻNE!
Zwolnienie z opodatkowania VAT przysługuje zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, jeśli:
- pojazd był użytkowany wyłącznie w ramach działalności zwolnionej z VAT,
- z tytułu jego nabycia, importu lub wytworzenia nie miałeś/aś prawa do odliczenia VAT.
WAŻNE!
Od stycznia 2025 roku przychód ze sprzedaży środka trwałego nie wpływa na wysokość składki zdrowotnej. Niemniej ustawodawca nie wykluczył możliwości ujęcia przychodu ze sprzedaży, jak i niezamortyzowanej części – szczegóły w tym zakresie zostały omówione w artykule: Składka zdrowotna od sprzedaży środków trwałych a zmiany od 2025 roku – czy są one korzystne dla podatników?
Darowizna w najbliższej rodzinie pojazdu wykupionego z leasingu operacyjnego a opodatkowanie PIT
Obecne przepisy pozwalają przedsiębiorcy po zakończeniu leasingu operacyjnego wykupić samochód do majątku prywatnego. Jeśli następnie zdecyduje się przekazać pojazd w darowiźnie najbliższej rodzinie, obdarowany korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.
WAŻNE!
Jeśli darowizna pojazdu będzie mieć miejsce w tzw. grupie 0*, wówczas w przypadku gdy wartość darowizny przekracza 36 120 zł, wówczas aby obdarowany mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn ma obowiązek zgłosić darowiznę w terminie 6 miesięcy od nabycia na formularzu SD-Z2.
*Należy do niej: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha.
Warto pamiętać, że przepisy przewidują sumowanie darowizn otrzymanych od tego samego darczyńcy. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do wartości ostatnio nabytej darowizny dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych otrzymanych wcześniej – zarówno w tym samym roku, jak i w ciągu 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości odejmuje się podatek zapłacony od wcześniejszych darowizn, jednak powstała nadwyżka nie podlega ani zwrotowi, ani zaliczeniu na poczet innych zobowiązań podatkowych. Obdarowany ma przy tym obowiązek w zeznaniu podatkowym wykazać wszystkie darowizny od tego samego darczyńcy z ostatnich pięciu lat. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli pojedyncza darowizna nie przekracza kwoty 36 120 zł, ale suma darowizn z okresu 5 lat przewyższy ten próg, konieczne będzie złożenie zgłoszenia na formularzu SD-Z2, aby zachować prawo do zwolnienia.
Co więcej, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, jeśli obdarowany sprzeda taki samochód po upływie 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie w drodze darowizny, sprzedaż ta nie jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). W praktyce oznacza to, że darowizna była często wykorzystywana jako sposób na ominięcie 6-letniego okresu, jaki obowiązuje samego przedsiębiorcę w przypadku sprzedaży pojazdu wykupionego prywatnie z leasingu.
WAŻNE!
Ministerstwo Finansów zapowiada uszczelniania w zakresie sprzedaży pojazdów przez obdarowanych, skutkiem czego obdarowany nie sprzeda pojazdu bez podatku po upływie 6 miesięcy.
Projekt ustawy oznaczony numerem UD116 zakłada istotne ograniczenie tej możliwości. Jeżeli przedsiębiorca wykupi samochód z leasingu do majątku prywatnego i przekaże go w darowiźnie osobie najbliższej, która korzysta ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn, to sprzedaż auta przez obdarowanego będzie opodatkowana PIT, jeśli nastąpi przed upływem 3 lat od otrzymania darowizny.
Celem zmian jest uszczelnienie systemu i zablokowanie mechanizmu, który pozwalał na szybkie zbycie auta bez podatku, mimo że sam przedsiębiorca musiałby odczekać 6 lat. W praktyce nowe przepisy mogą więc znacznie ograniczyć atrakcyjność darowizn pojazdów w najbliższej rodzinie jako narzędzia optymalizacji podatkowej.
