Prowadzisz firmę i nie chcesz płacić podatku VAT? Czy wiesz, że powrót do zwolnienia z VAT jest możliwy i nie każdy przedsiębiorca musi być vatowcem? Oczywiście nie wszystko jest takie proste, bowiem niektórzy nie mają wyjścia i muszą być zarejestrowanym podatnikiem VAT. Dlatego sprawdź, czy i kiedy możliwy jest powrót do zwolnienia z VAT i jak tego dokonać!
Kto może być zwolniony z VAT?
Przede wszystkim należy mieć na uwadze, że istnieją dwa rodzaje zwolnienia z VAT – podmiotowe i przedmiotowe. W przypadku zwolnienia przedmiotowego sprawa jest prosta. Jeżeli prowadzisz sprzedaż, która jest zwolniona z VAT ustawowo to nie musisz spełniać dodatkowych warunków – przysługuje Ci zwolnienie z VAT i raczej nie zarejestrowałeś/aś się jako czynny podatnik VAT.
WAŻNE!
Niektórzy przedsiębiorcy np. ubezpieczyciele mogą korzystać ze zwolnienia z VAT bez względu na limit sprzedaży w trakcie roku. Ustawodawca zamieścił w art. 43 ustawy o VAT katalog sprzedaży, która może korzystać ze zwolnienia z VAT bez ograniczenia.
Drugim rodzajem zwolnienia z VAT jest zwolnienie podmiotowe. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, masz prawo do korzystania ze zwolnienia z VAT do momentu przekroczenia kwoty 200.000 zł sprzedaży w trakcie roku.
Przykład
Otworzyłeś/aś biuro architektoniczne w dniu 1.01.2025 roku. Na gruncie podatku VAT nie masz obowiązku rejestrować się do VAT, o ile nie świadczysz usług doradczych. Oznacza to, że do momentu przekroczenia kwoty sprzedaży 200.000 zł możesz być nievatowcem a więc wystawiać faktury bez VAT.
Jeżeli otwierasz działalność w trakcie roku to limit 200.000 zł uprawniający do zwolnienia z VAT jest proporcjonalnie niższy. Otóż zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT, masz prawo do zwolnienia z VAT pod warunkiem, że wartość sprzedaży nie przekroczy limitu liczonego w proporcji od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku.
WAŻNE!
Rozpoczynając działalność w trakcie roku limit zwolnienia z VAT liczony jest następująco:
(200.000 zł x ilość dni od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku)/365 dni
Przykład
W dniu 1.03.2025 roku założyłeś/aś działalność fotograficzną. Jeżeli chcesz skorzystać ze zwolnienia z VAT musisz przestrzegać limitu sprzedaży, który wynosi 167.671,23 zł czyli (200.000 zł x 306 dni) / 365 dni.
WAŻNE!
Jeżeli w trakcie roku przekroczysz limit zwolnienia z VAT, to od tego momentu masz obowiązek zarejestrować się do VAT. Co ważne, transakcja, która powoduje przekroczenie limitu musi być w całości opodatkowana VAT.
Przykład
Otworzyłeś/aś działalność w dniu 1.01.2025 roku i przysługuje Ci pełny limit zwolnienia z VAT w kwocie 200.000 zł. Załóżmy, że w dniu 3.06.2025 roku zawarłeś/aś transakcję, którą przekroczysz limit 200.000 zł sprzedaży narastająco od początku roku. W takiej sytuacji masz obowiązek rejestracji do VAT od dnia 3.06.2025 roku przed wystawieniem faktury lub paragonu, ponieważ zawierając taką transakcję musisz być czynnym podatnikiem VAT.
Jeżeli widzisz, że limit zwolnienia z VAT zostanie wkrótce przekroczony, warto dokonać rejestracji do VAT z wyprzedzeniem wskazując planowany dzień przekroczenia limitu. Urząd nie zarejestruje Cię do VAT z dnia na dzień, a sam proces rejestracji może trwać nawet kilka tygodni. Co ważne, masz prawo do zachowywania się jak czynny podatnik VAT od dnia wskazanego we wniosku o rejestrację do VAT.
WAŻNE!
Limit 200.000 zł jest limitem rocznym. Oznacza to, że w sytuacji gdy nie wykorzystałeś/aś limitu, jego nadwyżka nie przenosi się na kolejny rok. Natomiast rozpoczynając działalność w danym roku, limit sprzedaży na rok kolejny będzie już pełny, czyli 200.000 zł.
Przykład
W 2024 roku korzystałeś/aś ze zwolnienia z VAT. Wartość sprzedaży w 2024 roku to 180.000 zł, czyli nie przekroczyłeś/aś limitu zwolnienia z VAT. W takiej sytuacji w 2025 roku również możesz korzystać ze zwolnienia z VAT, a limit sprzedaży to 200.000 zł.
Przykład
Otworzyłeś/aś działalność w 2024 roku i przysługujący Ci limit zwolnienia z VAT wyniósł 150.000 zł. Jeżeli wartość sprzedaży w 2024 roku nie przekroczyła kwoty tego limitu, to w 2025 roku nadal możesz korzystać ze zwolnienia z VAT, a przysługujący Ci limit sprzedaży to 200.000 zł.
WAŻNE w 2026 roku!
Od 1 stycznia 2026 roku limit zwolnienia z VAT zostanie podwyższony z 200.000 zł do 240.000 zł. Podwyższenie limitu zwolnienia z VAT dotyczy również podatników, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności w trakcie roku, a więc którzy liczą limit z zastosowaniem wyżej omówionej proporcji.
WAŻNE w 2026 roku!
Ustawodawca wychodząc naprzeciw podatnikom wprowadził przepisy przejściowe zgodnie z którymi jeżeli wartość sprzedaży w 2025 roku będzie wyższa niż 200.000 zł ale nie przekroczy 240.000 zł, to w 2026 roku również będzie możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT. Analogicznie przepisy przejściowe mają zastosowanie dla podatników stosujących proporcję u których wartość sprzedaży przekroczy 200.000 zł i nie przekroczy 240.000 zł w 2025 roku.
Przykład
Prowadzisz działalność przez cały 2025 rok i wartość sprzedaży to 235.000 zł. W związku z tym, że nowy limit zwolnienia z VAT w 2026 roku wynosi 240.000 zł i nie został on przekroczony w 2025 roku, masz prawo do korzystania ze zwolnienia z VAT w 2026 roku.
Co się stanie jeżeli przekroczysz limit zwolnienia z VAT w 2025 roku? Otóż w tym przypadku masz obowiązek rejestracji do VAT już od transakcji którą nastąpiło przekroczenie limitu zwolnienia. Oznacza to, że realnie może wystąpić sytuacja, w której w 2025 roku przekroczysz limit zwolnienia z VAT w kwocie 200.000 zł i utracisz prawo do zwolnienia z VAT w 2025 roku ale jednocześnie roczna wartość sprzedaży nie przekroczy limitu zwolnienia z VAT 240.000 zł a więc powrót do zwolnienia z VAT będzie możliwy w 2026 roku.
Jak zatem widzisz, co do zasady masz prawo do korzystania ze zwolnienia z VAT od początku prowadzenia działalności. Wyjątkiem jest sytuacja, w której wykonujesz usługi lub prowadzisz sprzedaż, którą ustawodawca bezwzględnie wykluczył z prawa do zwolnienia z VAT. Wtedy nie masz wyjścia i musisz zarejestrować się do VAT czyli być czynnym podatnikiem VAT.
Art. 113 ust. 13 ustawy o VAT:
Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:
- dokonujących dostaw:
- towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
- energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
- wyrobów tytoniowych,
- samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
- budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
- terenów budowlanych,
- nowych środków transportu,
- następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
- preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
- urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
- maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
- hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
- pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
- motocykli (PKWiU ex 45.4);
- świadczących usługi:
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
- jubilerskie,
- ściągania długów, w tym factoringu;
– nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Przykład
W dniu 1.01.2025 roku otworzyłeś/aś kancelarię prawniczą. W związku z tym, że usługi prawnicze zostały wymienione w katalogu wykluczającym prawo do zwolnienia z VAT, masz obowiązek rejestracji do VAT zanim zawrzesz pierwszą transakcję sprzedaży.
Kiedy możliwy jest powrót do zwolnienia z VAT?
Jeżeli nie prowadzisz sprzedaży, która bezwzględnie wyklucza prawo do zwolnienia z VAT, możesz powrócić do zwolnienia czyli zostać tzw. nievatowcem i nie rozliczać się z urzędem z tytułu podatku VAT.
WAŻNE!
Zgodnie z art. 113 ust. 11 ustawy o VAT podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia.
Powyższy przepis oznacza nic innego jak to, że powrót do zwolnienia z VAT możliwy jest po upływie 12 miesięcy licząc od końca roku, w którym dokonałeś/aś rejestracji do VAT, czyli stałeś/aś się czynnym podatnikiem VAT. Co ciekawe, zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów, przepis ten nie obowiązuje wyjątkowo w przypadku chęci powrotu do zwolnienia z VAT w 2026 roku (jeżeli spełnione są wyżej opisane warunki).
Przykład
W dniu 2 stycznia 2024 roku zarejestrowałeś/aś się jako czynny podatnik VAT. Jeżeli chcesz powrócić do zwolnienia z VAT to będzie to możliwe najwcześniej od 1 stycznia 2026 roku. Jak to liczymy? Okres “karencji” to 12 miesięcy, ale liczone są one nie od dnia rejestracji do VAT tylko od końca roku w którym taka rejestracja miała miejsce, a więc powrót do zwolnienia z VAT jest możliwy po 12 miesiącach od końca 2025 roku czyli od 2026 roku.
WAŻNE!
Likwidacja i otworzenie nowej działalności nie stanowi obejścia dla okresu “karencji” powrotu do zwolnienia z VAT. Zgodnie bowiem z art. 113 ust. 11a ustawy o VAT przepis ust. 11 stosuje się odpowiednio do podatnika będącego osobą fizyczną, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie działalności.
Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 9 sierpnia 2012 roku o sygn. IPTPP4/443-323/12-4/JM w której czytamy, że: “Wnioskodawca po ponownym rozpoczęciu działalności gospodarczej jest podatnikiem kontynuującym działalność, zatem gdy przed dniem likwidacji działalności gospodarczej Wnioskodawca był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, również po ponownym podjęciu działalności jest nadal traktowany jako zarejestrowany, czynny podatnik VAT.”
Analogiczne stanowisko przedstawił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 30 sierpnia 2017 roku o sygn. 0112-KDIL2-3.4012.236.2107.1.WB, w której wskazał, że: “Wnioskodawca po ponownym rozpoczęciu jest podatnikiem kontynuującym działalność. Zatem – gdy w tym samym roku podatkowym – przed dniem jej likwidacji korzystał ze zwolnienia na mocy art. 113 ust. 1, może być ono kontynuowane do momentu przekroczenia limitu określonego w tym przepisie”. Oznacza to jednocześnie, że jeżeli na dzień likwidacji działalności podatnik nie korzystał ze zwolnienia z VAT, to po otworzeniu nowej działalności również nie ma statusu podatnika VAT zwolnionego.
Jak powrócić do zwolnienia z VAT?
Jeżeli spełniasz warunki do korzystania ze zwolnienia z VAT, to aby powrócić do zwolnienia masz obowiązek złożyć w urzędzie skarbowym aktualizację formularza VAT-R.
WAŻNE!
Chcąc powrócić do zwolnienia z VAT składasz aktualizację formularza VAT-R a nie formularz VAT-Z. Formularz VAT-Z składa czynny podatnik VAT w momencie likwidacji działalności.
Na formularzu VAT-R należy w części C.1. zaznaczyć punkt 30. “podatnik będzie korzystał (korzysta) ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy” i w pozycji 43. uzupełnić datę od której nastąpi powrót do zwolnienia z VAT. W tym przypadku jest to:
- pierwszy dzień miesiąca – jeżeli powrót do zwolnienia z VAT przysługuje Ci w trakcie roku lub
- 1 stycznia – jeżeli powrót do zwolnienia z VAT przysługuje Ci od nowego roku.
WAŻNE!
Aktualizacji formularza VAT-R możesz dokonać online przez e-Urząd Skarbowy. Natomiast formularz elektroniczny znajduje się na stronie rządowej: https://www.podatki.gov.pl/vat/e-deklaracje-vat/formularze-vat/
