Wiele osób zanim zdecyduje się na rozpoczęcie działalności gospodarczej uzyskuje w danym roku podatkowym przychody z innych źródeł, np. umowy o pracę czy umowy zlecenie. Warto w tym zakresie przeanalizować kwestie związane z kwotą wolną od podatku, jeśli jako formę opodatkowania działalności wybierasz skalę podatkową. W artykule przybliżę kwestie, jak należy postąpić, jeśli:
- przed rozpoczęciem działalności uzyskałeś/aś przychody z umowy o pracę, zlecenie lub dzieło,
- po rozpoczęciu działalności podjąłeś/aś zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę, zlecenie czy dzieło.
Czym jest kwota wolna od podatku i ile wynosi ona w 2025 roku?
Kwota wolna od podatku to wartość dochodu (przychód – koszty uzyskania przychodu), od której nie jest pobierany podatek dochodowy. W 2025 roku kwota wolna od podatku wynosi 30.000 zł rocznie. Oznacza to, że osoby, których roczny dochód nie przekracza tej kwoty, nie zapłacą podatku dochodowego.
Kwotę wolną stosuje się dla źródeł przychodów, które podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tzw. skala podatkowa, m.in. z działalności gospodarczej opodatkowanej skalą podatkową, umowy o pracę, umowy zlecenie czy umowy o dzieło.
WAŻNE!
W ramach opodatkowania skalą podatkową, bez względu na źródło przychodów, ma zastosowanie jedna kwota wolna od podatku. Tak więc, nawet jeśli w danym roku podatkowym będziesz prowadzić działalność opodatkowaną skalą podatkową a dodatkowo będziesz zatrudniony/a na umowie o pracę, to możesz skorzystać z jednej kwoty wolnej.
Rozpoczęcie działalności a wykorzystana kwota wolna od podatku
Bardzo często zdarza się, że przed założeniem własnej firmy w trakcie danego roku podatkowego przedsiębiorca zatrudniony był na umowie o pracę, zlecenie bądź dzieło.
Pamiętaj, że kwota wolna w działalności gospodarczej jest niepodzielna i jest odliczana już w pierwszej zaliczce na podatek w danym roku podatkowym. W przypadku umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej dzielona jest na miesiące, czyli pracodawca uwzględnia co miesiąc co do zasady 1/12 tej kwoty. Jeżeli jednocześnie w danym roku prowadzisz działalność i pracujesz/pracowałeś na umowę to nie oznacza to, że kwota wolna od podatku jest wyższa niż standardowa – nadal wynosi rocznie 30.000 zł.
Jak należy postąpić w takiej sytuacji?
Ujęcie kwoty wolnej od podatku w ramach działalności
Co do zasady pierwszeństwo ujęcia kwoty wolnej od podatku przysługuje w ramach prowadzonej działalności. Dozwolone jest zatem uwzględnienie kwoty zmniejszającej podatek w całości w działalności, nawet jeśli w trakcie roku podatkowego pracodawca wykorzystał w całości lub w części kwotę wolną od podatku dla wypłaconego wynagrodzenia.
WAŻNE!
Pamiętaj, jeśli pracodawca nie wykorzystał całej kwoty wolnej od podatku, to możesz wycofać oświadczenie PIT-2. Takie działanie może korzystnie wpłynąć na finalne rozliczenie podatku w zeznaniu rocznym powodując niższą dopłatę do podatku.
WAŻNE!
Potwierdzeniem w tym zakresie jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Podatkowej w piśmie z dnia z dnia 29 grudnia 2023 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.743.2.KP.
Opis zdarzenia w ww. piśmie:
(…) W pierwszej połowie roku ze względu na nieukończony 26 rok życia oraz status studenta korzystała Pani z ulgi dla młodych, pracując na umowie zlecenie.
Z końcem lipca 2023 r. przekroczyła Pani próg ulgi dla młodych. Na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej uzyskała Pani informację, że obowiązuje Panią kwota wolna – sumy tej nie przekroczyła Pani z łącznego dochodu za sierpień i wrzesień.
26 lat ukończyła Pani 21 września – po tym dniu przebywała Pani na bezpłatnym urlopie.
Z początkiem października rozpoczęła Pani własną jednoosobową działalność. Na infolinii Krajowej Informacji Skarbowej uzyskała Pani informację, że ponownie obowiązuje Panią kwota wolna z racji rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej.
Przewiduje Pani, że dochód z pozostałych do końca roku 3 miesięcy nie przekroczy tej kwoty.
(…) Jako formę opodatkowania dla przychodów osiąganych z działalności gospodarczej wybrała Pani skalę podatkową.
Pytanie Podatnika:
Czy w związku z powyższym przysługuje Pani zwolnienie z podatku dochodowego do czasu uzyskania z działalności dochodu przekraczającego wysokość kwoty wolnej od podatku?
Odpowiedź Dyrektora KIS w ww. piśmie:
(…) W związku z rozpoczęciem działalności gospodarczej w trakcie roku jest Pani zobowiązana stosować do dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej kwotę wolną przez mechanizm obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy (niezależnie od tego, czy kwota ta została wykorzystana z tytułu umowy zlecenia). Wynika to z art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym przepisem obowiązek wpłacania zaliczek powstaje począwszy od miesiąca, w którym dochody z działalności gospodarczej przekroczyły kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Jeśli podatnik w tym samym roku pracował na podstawie umowy zlecenia a następnie rozpoczął działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych, za dany rok będzie zobowiązany złożyć zeznanie roczne PIT-36, w którym wykaże przychody uzyskane z tytułu tej umowy oraz te w ramach działalności gospodarczej, wówczas nastąpi finalne rozliczenie obydwóch źródeł przychodów. Gdy kwota wolna zostanie wykorzystana z obu tytułów, będzie się to wiązało z dopłatą podatku.
Powyższe stanowisko zatem wskazuje, że nawet jeśli pracodawca w całości lub w części wykorzystał kwotę wolną od podatku, to w ramach działalności możemy ją uwzględniać w pełnej wysokości. Na koniec danego roku podatkowego w zeznaniu rocznym PIT-36 należy wykazać przychody i koszty z działalności oraz z innych źródeł przychodów, jakie opodatkowane są skalą podatkową. W konsekwencji, jeśli dwukrotnie wykorzystasz kwotę wolną od podatku w trakcie roku, to w zeznaniu rocznym może wyjść dopłata do podatku.
Wynika to z faktu, że w zeznaniu rocznym podatek naliczany jest od łącznie uzyskanego dochodu ze wszystkich źródeł – działalność, umowa o pracę itd. Brane są pod uwagę zatem łącznie wpłacone przez Ciebie/ pracodawcę/zleceniodawcę zaliczki na podatek w trakcie roku, a jeśli kwota należnego podatku za dany rok jest niższa, niż suma wpłaconych zaliczek, to różnica ta stanowi dopłatę do podatku.
WAŻNE!
Dopłatę wynikającą z zeznania rocznego należy wpłacić w terminie złożenia zeznania rocznego, czyli do 30. kwietnia danego roku. Jeśli jednak termin ten przypadnie w sobotę, niedzielę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to termin upływa w pierwszym dniu roboczym po tym dniu.
Rezygnacja z kwoty wolnej od podatku w ramach działalności
Jeśli w okresie zatrudnienia została wykorzystana cała kwota wolna od podatku, wówczas można zgodnie z praktyką księgową w ramach działalności pominąć kwotę wolną od podatku i obliczać zaliczki na podatek bez uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek. Ten sposób postępowania powoduje, że możemy uniknąć dopłaty do podatku w ramach zeznania rocznego PIT-36.
Podjęcie zatrudnienia w trakcie prowadzenia działalności opodatkowanej skalą podatkową
Kolejna sytuacja, która równie często ma miejsce to podjęcie zatrudnienia równolegle z prowadzeniem działalności gospodarczej opodatkowanej skalą podatkową. Jak w tej sytuacji postąpić z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku?
Przedsiębiorca w ww. przypadku wykorzystuje zwykle kwotę wolną od podatku w ramach działalności. Możliwości w ramach zatrudnienia ma dwie:
- wycofanie oświadczenia PIT-2 u pracodawcy, wówczas pracodawca nie będzie uwzględniał kwoty wolnej od podatku w momencie naliczania płac – rozwiązanie to spowoduje, że w zeznaniu rocznym podatnik uniknie dopłaty do podatku,
- złożenie PIT-2 u pracodawcy, wówczas pracodawca będzie uwzględniał kwotę wolną od podatku w momencie naliczania płac – rozwiązanie to może spowodować dopłatę do podatku w zeznaniu rocznym, z uwagi na podwójnie wykorzystaną kwotę wolną od podatku.
